چكيده رساله:

هدف اصلي اين رساله، يافتن تأثير كيفيت محيط زندگي (بطور عام) و كيفيت محيط مسكوني مجتمعهاي مسكوني – (بطور خاص) در روحيه افراد و سپس روحيه جمعي ساكنين است.

از ابتداي تاريخ: مسكن بعنوان سرپناه نقش مهمي در زندگي جوامع انساني بازي كرده است كه با پيشرفت جوامع و در روند تكميلي كاركرد مسكن، عملكردهاي ديگري نظير زنگي اجتماعي، روابط خانوادگي، محلي جهت آسايش روح و روان و تمديد قوا و . . . . به آن افزوده گرديد.

در دوره معاصر، در دنياي غرب، پس از جنگ جهاني دوم كه با تخريب بيشمار واحدهاي مسكوني همراه شد، نياز به مسكن براي جمعيت زياد بي‌خانمان باعث شد كه دولتها به ساخت مجتمعهاي مسكوني روي آورند كه بيش از هر چيز، مساله كميت و پاسخگويي به تعداد بيشتر، در آن مطرح بود.

اين مساله، در كشور ما به شكلي ديگر، در حال وقوع است كه نشانه هاي آن به وضوح ديده مي‌شود. رشد فزاينده جمعيت در سالهاي پس از انقلاب، موجب ايجاد قشر جوان جمعيتي گرديده كه از تبعات اين رشد فزاينده جمعيت، نياز به مسكن فراوان است.

اگر چه نرخ رشد جمعيت از 5/2 درصد به 2/1 رسيده است، اما تحقيقات نشان مي‌دهد كه اجراي طرح كنترل جمعيت در كشور هنوز پاسخگوي نيازهاي آموزشي و بهداشتي در اين زمينه نيست و به دليل اهميت موضوع و با توجه به جوان بودن جمعيت، تاكنون كارشناسان بارها در ارتباط با انفجار جمعيت ايران در ده 80 هشدار داده‌اند . چنانكه صندوق جمعيت سازمان ملل متحد پيش بيني مي‌كند كه جمعيت ايران طي كمتر از نيم قرن آينده از مرز 121 ميليون نفر خواهد گذشت . آمار دقيق پيش بيني شده اين صندوق جمعيت ايران در سال 2050 ميلادي را 121 ميليون و 400 هزار نفر اعلام مي‌نمايد كه از جمعيت آلمان، ژاپن و حتي روسيه در زمان مشابه سبقت خواهد گرفت.

اين موضع باعث شده است كه به نوعي تجربه پس از جنگ جهاني دوم، در ايران در حال تكرار باشد: يعني ساخت مجتمعهاي مسكوني فاقد كيفيت و فقط داراي كميت.

در اين راستا، شناخت عوامل موثر در بهبود كيفيتي مسكن، يكي از مسائلي است كه بايد به آن پرداخته شود، چرا كه تاثيرات آن بطور غير قابل انكاري در روحيه افراد و نيز روحيه عمومي جامعه، متجلي مي‌گردد.

بنابراين در روند مطالعات به مساله مسكن و شاخصهاي اجتماعي آن، و كيفيت محيط، تاثيرات رواني محيط بر انسان و نقش مشاركت در بهبود روحيه جمعي ساكنين مجتمعهاي مسكوني، پرداخته مي‌شود و سپس با ارائه يك جمع بندي و تدوين اهداف كلي و عملياتي، طراحي يك مجتمع مسكوني با بهره گيري از عوامل موثر محيطي در روحيه جمعي ساكنان، صورت مي‌پذيرد.

چكيده رساله
فصل اول: مسكن
بخش اول: مسكن، كيفيت، شاخصهاي اجتماعي

مفهوم مسكن، سكونت‌ و سكونتگاه

تعريف سازمان بهداشت جهاني از مسكن

اهداف كلي مسكن در كشورهاي جهان سوم

سياست احداث مجتمعهاي مسكوني در برنامه عمراني ايران

اشكالات مسكن مدرن

روحيه جمعي در افراد

فردگرايي و خانواده هسته‌اي بجاي جمع‌گرايي

عوامل مؤثر در بررسي وضعيت مسكن

اهداف كلي اجتماعي مسكن

بررسي ابعاد كمي نياز مسكن

بررسي ابعاد كيفي نياز مسكن

عوامل ايجاد تغييرات در مسكن

سلسله مراتب نيازهاي انساني

اهداف كلي اجتماعي در سياستهاي مسكن

استانداردهاي مسكن با توجه به شرايط متفاوت

پيامدهاي اجتماعي استاندارد مسكن

نيازهاي اجتماعي- رواني

گونه‌گوني فرهنگي و استانداردهاي يكنواخت
بخش دوم: مسكن، مجتمع مسكوني و نيازها
دورنماي تحول بعد خانوار

طبقه‌بندي «نياز» از ديدگاه جامعه شناسي

نحوه طبقه بندي نيازها

انواع رفتارهاي سكونتي در مقابل حداقل فضا

ويژگيهاي سازمان فضايي خانه‌هاي تاريخي

ويژگيهاي فضاهاي سكونتي معاصر

سازمان فضايي خانه‌هاي معاصر

ادامه فصل اول: مسكن
معيارهايي باري طراحي خانه معاصر

عرصه‌هاي زندگي جمعي و خصوصي

پيوستگي عرصه‌هاي عمومي و خصوصي

نيازهاي اساسي يك مجتمع مسكوني

گروه‌بندي فضاهاي مسكوني

قسمتهاي تشكيل دهنده مسكن خانواده  سنتي ايران

1- عرصه مشترك

2- عرصه والدين

3- عرصه فرزندان

4- عرصه خويشاوند

5- عرصه مهمان

6- فضاهاي خدماتي- بهداشتي

7- فضاهاي ورودي و خروجي

تناسب فضايي و عملكردي

گونه‌هاي مسكن:

1- آپارتمانهاي مرتفع

2-  برج در فضاي سبز

3- آپارتمان متراكم بدون آسانسور

4- آپارتمانهاي داراي دسترسي مستقيم

5- خانه‌هاي حياط دار

6- خانه‌هاي متصل

7- خانه‌هاي مستقل

محيط مسكوني

1-    محيط اجتماعي

رفتار اجتماعي ساكنان ساختمانهاي بلند

2- محيط كالبدي

مقياس انساني

محيط كالبدي- شرايط كلي
ادامه فصل اول: مسكن

1-    شرايط زيست مناسب

2-    دسترسي به فضاي باز- فضاي بازي كودكان

تفريحات

استانداردهاي تفريح

وضع فضاي باز عمومي

3-    تفكيك مسير عبور پياده از سواره

4-    طراحي محوطه

5-    اشراف

6-    ايمني

7-    امنيت

الف: امنيت رواني

ب: امنيت فيزيك

روابط همسايگي و تأثير آن در تقويت نظارت

8-    پاركينگ

9-    فضاهاي جمعي

10-تسهيلات عمومي

11- مراكز خريد

مكان‌يابي مراكز عمومي

مراكز خريد موقت
فصل دوم:  فضاهاي عمومي

فضاهاي عمومي

تقويت روحيه جمعي و زندگي اجتماعي

طراحي فضاي شهري و روحيه جمعي

اصول طراحي فضاهاي شهري ( براي تسهيل برخورد اجتماعي افراد )

1-    تأمين ايمني و سهولت دسترسي

2-    تسهيل استفاده مرتب و دايمي ساكنان

3-    ايجاد حس تشخص و حمايت از مناعت طبع افراد

نما- هويت ساكنين

نفوذ پذيري نما
ادامه فصل دوم: فضاهاي عمومي

ادامه اصول طراحي فضاهاي شهري

4-    تقويت حس «تعلق به جامعه‌اي با هويت»

5-    برانگيختن حس كنجكاوي و كاوش

6-    بر جاي گذاردن تجربه‌هاي بياد ماندني و ارزشمند

7-    تعيين جهت و تسهيل فعاليتهاي مختلف

8-    احساس بودن در «خانه»ي خود

9-    تقويت راههايي براي ارتباطهاي شخصي

راه ، عابر پياده و مراودات اجتماعي

ويژگيهاي پياده روي
فصل سوم: انسان ، روان ، مسكن
بخش اول: روانشناسي محيطي

روانشناسي در معماري

رابطه معماران و روانشناسان

سازگاري انسان با هر نوع محيط جديد ؟!!

درك انسان از محيط

عوامل موثر بر ادراك محيطي

نظريه‌هاي ادراك محيطي

1- نظريه برانس ويك

2- نظريه گيبسون

3- نظريه برلين

4- نظريه پديده شناسي

شناخت محيطي

عوامل موثر بر شناخت محيطي

گم شدن خوشايند!!

ارتباط شخصيت و محيط فيزيكي

نظريات روان شناختي در مورد رابطه شخصيت و محيط

1-    نظريه شخصيت هنري موراي

2-    تئوري ميداني كرت لوين
ادامه فصل سوم: انسان ، روان ، مسكن
بخش دوم: عوامي كيفي محيط

زيبايي شناسي معماري (و تاثير آن بر روحيه و رفتار افراد)

عوامل كيفي محيط و تاثير آن بر روحيه افراد از ديدگاه روانشناسي

1- حريم

2- مبلمان و اسباب و اثاثيه

3- مصالح و رنگ

4- نور و روشنايي

5- پنجره ها

6- گل و گياه و فضاي سبز
فصل چهارم: مقدمات طراحي

بخش اول: مطالعات جغرافيايي

بخش دوم: مطالعات تطبيقي

مجتمع مسكوني فيروزه

مجتمع مسكوني زيست خاور

مجتمع مسكوني 600 دستگاه

مجتمع مسكوني قدس

مجتمع مسكوني بنياد مسكن
بخش سوم: شناخت سايت
فصل پنجم طراحي

بخش اول: آناليز طرح

بخش دوم : مدارك طراحي

منابع و مأخذ

جهت دانلود کلیک کنید